‘Ana diller üzerindeki sınırlamalara son verilmeli’

Dünya Anadil Günü dolaysıyla yapılan eylem ve etkinliklerde, ana dil üzerindeki baskılar protesto edildi. İHD, “Milyonlarca çocuk mağdur” derken, HDP, Meclise “Kürtçe neden suç unsuru?​” diye sordu.

21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla birçok sivil toplum ve demokratik kitle örgütü açıklama yaptı. Eylem ve etkinliklerde, başta Kürtçe olmak üzere ana diller üzerindeki baskılara dikkat çekilerek, “Ana diller üzerindeki sınırlamalara derhal son verilmeli” çağrısı yapıldı. 

VAN KURDÎ-DER’DEN PROTESTO 

KHK ile kapatılan KURDÎ-DER, HDP Van il binasında basın toplantısı düzenledi. Açıklama yapan KURDÎ-DER yöneticilerinden Hamdullah Kumli, dilin bir toplumu var eden en temel unsur olduğunu söyledi. Kumli, “Ana dil önündeki bütün engeller kaldırılarak dillerin özgürce gelişmeleri anayasal güvenceye alınmalıdır” dedi. 

Van Eğitim Sen Şubesi de adına konuşan Eğitim Sen Van Şube Eş Başkanı Muazzez Orhan, "Bugün, Türkiye’de birden çok anadilin, kültürün kimliğin her türlü engele karşın konuşulduğu, varlığını sürdürdüğü, işitildiği, yaşamaya devam ettirdiği bir atmosferde halklar birlikte yaşarlarken, AKP iktidarıyla anadilinde eğitim ve kamusal hizmetlerin verilmesi yasağı her geçen gün artmaktadır. Çocukların anadilinde eğitime erişememesi durumunda kimlik çatışması içerisinde olmaları ve eğitim gördüğü dile entegre olamama durumunda yaşadıkları mağduriyet göz ardı edilmektedir. Oysaki dünya çapında kutlanan Dünya Anadili Günü’nü, ülkemizde anadili Türkçeden farklı (Kürtçe, Arapça, Lazca, Hemşince, Çerkezce, Rumca, Gürcüce vb.) olan milyonlarca çocuğun kendi anadillerinden koparılmadığı bir ortamda eğitim görmeleri en temel haklarıdır" ifadelerini kullandı.

İHD İZMİR: MİLYONCA ÇOCUK MAĞDUR 

İHD Şube Yöneticileri Caner Canlı ve Vedat Çaçan, hazırlanan metni Kürtçe ve Türkçe okudu. Açıklamada, UNESCO verilerine göre dünya üzerinde 2 bin 500 dilin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı belirtilerek, Türkiye’de tehlikede olan ana dil sayısının 18’i bulduğu vurgulandı. Açıklamada, “Türkçe dışındaki ana dillerin varlığına ve öğrenilmesine karşı çıkmak, bir yönüyle eğitim biliminin en temel ilkesine karşı çıkmak anlamına gelmektedir. Dünya Anadil Günü’nde milyonlarca çocuk ana dilini kullanamadığı, ana dilinde eğitim göremediği için mağduriyet yaşamayı sürdürmektedir. Bilimsel, laik ve demokratik eğitimin ayrılmaz bir parçası olan farklı ana diller üzerindeki sınırlamalara son verilmelidir” dendi.

URFA’DA 3 DİLDE MESAJ 

“Uluslararası Anadil Günü” vesilesiyle HDP ve DBP Urfa il örgütleri yöneticileri de 3 dilde yaptıkları açıklama ile Anadili Günü’nü kutladı.
 HDP İl Örgütü binasında bir araya gelen parti yöneticileri günü ilişkin açıklamalarda bulundu. HDP İl Eşbaşkanı Ayşe Sürücü, Kürtçe başladığı konuşmasında UNESCO’nun verilerini hatırlattı. Sürücü, “Anadillerini kullanamamaktan bireyler her boyutta etkilenseler de tartışmasız en fazla etkilenen iletişimi anadilinde sağlayan çocuklardır” dedi. Arapça konuşan DBP İl Eşbaşkanı Sema Aişeoğlu da, “Milyonlarca çocuk kendi anadilinde eğitim almak, konuşmak, şarkı söylemek istiyor. Bizler devletin Türkçe dışındaki diğer diller üzerindeki yasakları kaldırmasını istiyoruz” dedi. HDP İl Eşbaşkanı Bekir Karakeçili ise, Türkçe yaptığı konuşmasında AKP Hükümeti’ne çağrıda bulunarak, “Anadilde eğitim ve öğretimin İnsan Hakları Bildirgesi’nde bir hak olarak yer aldığını hatırlatırız. Anadil ile ilgili yasakların kaldırılması gerektiğini söylemek istiyoruz” dedi. 

HDP'Lİ BİRLİK: KÜRTÇE NEDEN SUÇ UNSURU?

Dünya Anadil Günü dolayısıyla Kürtçe üzerindeki baskıları Meclise taşıyan HDP Şırnak Milletvekili Leyla Birlik, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya, “Milyonlarca insanın ana dili olan Kürtçe dili neden suç unsuru olarak görülmektedir?​” , “Türkiye’de farklı dillerin tanınması, korunup geliştirilmesi için hükümet politikalarınız nelerdir?​”, “Kürtçenin ülkemizde yasal statüye kavuşması için bakanlığınızca yürütülen herhangi bir çalışma var mıdır?​” diye sordu.

MERSİN EĞİTİM SEN: MÜCADELE EDECEĞİZ 

Eğitim Sen Mersin Şubesi, Türkiye’de eğitimde yaşanan sorunlara dikkat çekmek amacıyla şube binalarında basın toplantısı düzenledi. Türkiye’de yaşanan yoğun dinselleşmenin eğitim sürecinde dinsel sömürüye katkı yaptığını ifade eden Eğitim Sen Mersin Şube Başkanı Sinan Muşlu, okulların adeta belli bir inanç ve  mezhebin kuralları ve uygulamaları ile tamamen kuşatıldığı bir dönem yaşadıklarını vurguladı.

 {{346015}}

HDP: ANADİL EN TEMEL İNSAN HAKKIDIR

HDP MYK de “Çok dilli kamu hizmetleri için; Türkiye’de konuşulan tüm anadillerinde eğitimin anayasal ve yasal güvenceye alınması için verilen mücadelemiz elbette durmayacaktır” açıklaması yaptı.

HDP Merkez Yürütme Kurulu (MYK), 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla yazılı açıklama yayınladı. “Anadil en temel insan hakkıdır” başlıklı açıklama şöyle: 
 
“21 Şubat, Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından ‘Dünya Anadili Günü’ olarak kabul edilmiştir. Anadili kullanımı ve anadilinde eğitim hakkı birçok uluslararası sözleşme ve anlaşmayla güvence altına alınmıştır. 
 
Bu vesileyle ülke, bölge ve dünya halklarının 21 Şubat Dünya Anadili gününü kutluyor, anadiline sahip çıkan herkesi farklı anadillerine saygı göstermeye çağırıyoruz. 
 
Bizler ne yazık ki 21. Yüzyıl’da halen ‘anadilinde eğitim’ hakkının olmadığı, anadili kullanımının kamu yetkilileri ve resmi kurumlar tarafından yasaklar ve engellerle karşılandığı bir ülkede yaşıyoruz. Bu durum insan hakları açısından bir utanç konusudur. ‘Tekçi’ iktidar ve devlet anlayışı, ‘tek dilci’ bir uygulamanın da sürdürücüsü haline gelmiştir. Son dönemlerde tam anlamıyla bir dilkırım ve kültürkırım süreci yaşanıyor. 
 
- Anadilini kamusal alanda kullanmak adeta suç haline getirilmiştir. Kürt kentlerindeki belediyeler bünyesinde olan çok dilli/lehçeli kurumlar; kadınların mücadeleleriyle elde edilmiş olan, toplumsal cinsiyet eşitliğine uygun bir perspektifle oluşturulan yapılar ve anadilinde eğitim veren kreşler kapatılmıştır. Çok dilli/çok lehçeli tabelalardaki ibareler, kayyumlar tarafından kaldırılmıştır.
 
- OHAL ve KHK’ler aracılığıyla Kürtçe yayın yapan gazete, TV kanalları, haber ajansları, dergiler, radyolar, yayınevleri ile dernek ve enstitülerin kapılarına kilit vurulmuş, sosyal medya çalışmaları yasaklanmıştır. 
 
Meclis tutanaklarına, kürsüde konuşulan Kürtçe’nin 2018 yılında bile ‘bilinmeyen dil’, ‘anlaşılmayan dil’, ‘x’ dil şeklinde geçmesi aslında yaşananların bir özetidir. Ancak tüm engel ve yasaklara rağmen bu coğrafyanın kadim dillerinin bir tehdit olarak algılanmasına karşı mücadelemiz sürecektir. Çok dilli kamu hizmetleri için; Türkiye’de konuşulan tüm anadillerinde eğitimin anayasal ve yasal güvenceye alınması için verilen mücadelemiz elbette durmayacaktır.
 
Bir kez daha 21 Şubat Dünya Anadili gününü kutluyor; anadili her insanın en temel hakkıdır, onurudur diyoruz.” (Ankara/MA)

'OHAL KÜRT DİLİNİ VE KÜLTÜRÜNÜ HEDEF ALDI'

Kürt Araştırmaları Derneği, 21 Şubat Dünya Anadil Günü vesilesiyle, Kürtçeye yönelik OHAL'de yaşanan hak ihlalleri raporunu açıkladı. KHK'yle kapatılan İstanbul Kürt Enstitüsü Başkanı Sami Tan, belediyelere atanan kayyumların ilk icraatının Kürtçeyi hedef alması olduğunu belirterek, "Kürt halkı tüm bu baskılara rağmen dilini konuşmaktan vazgeçmedi" dedi.
 
Kürt Araştırmaları Derneği (Komeleya Lêkolînên Kurdî), 21 Şubat Dünya Anadil Günü vesilesiyle Taksim'de bulunan merkezlerinde basın toplantısı düzenleyerek Kürtçeye yönelik OHAL'de yaşanan hak ihlalleri raporunu açıkladı. Raporun açıklanmasından önce anadil gününe ilişkin açıklama yapan Kürt Enstitüsü Başkanı Sami Tan, "Çok dilli bir yeryüzünde yaşıyoruz. İnsanlar her şey için farklı bir dil kullanıyor, bu onların yaşam felsefeleridir. Dil her ne kadar duygu ve düşünceleri anlatma yolu olarak anlamlandırılsa da, çoğu zaman kendini savunma ve kültürünü, tarihini, kimliğini ilerletme konusunda da önemli ve özel bir yere sahiptir" dedi.

'OHAL DURUMU KÖTÜLEŞTİRDİ'

Dilin insanın nereden gelip, kim olduğunu, hangi toplumdan olduğunu hemen fark ettiren bir araç olduğunu söyleyen Tan, "UNESCO her yıl bugün açıklamalar yaparak anadilin önemine ve değerine dikkat çekiyor. UNESCO’ya göre yeryüzünde 7 bin 97 farklı dil var. Çocuklar çoklu dil ile büyüyorlar. 2300 milyar insan anadil eğitim hakkından mahrum bırakılıyor. Türkiye’de yaşayan insanların durumu bu yılı geçen yıllardan daha kötü durumda. Irkçılık ve faşizm Türkiye’de tüm demokratik yolların önünü kapatmış durumda. Şuan en harabe durumda olan da Kürt dili ve kültürüdür" sözlerine yer verdi. 

'KÜRT DİLİ İNKÂR EDİLİYOR'

Kürtçe dilinin inkar edildiğine dikkat çeken Tan, Kürtlere herhangi bir çözüm sunulmadığına işaret etti. Tan, Kürtlerin çoğu zaman dinlediği Kürtçe bir şarkı, bazen kullandığı Kürtçe bir kelime nedeniyle baskıya maruz kaldığını ve katledildiğini belirterek, "Kürt halkı tüm bu baskılara rağmen dilini konuşmaktan ve korumaktan vazgeçmedi, davasını bırakmadı" diyerek, Kürt Dili enstitüsü olarak anadilin en temel ve demokratik hak olduğunu savunduklarını kaydetti. Devletlere seslenen Tan, “Anadilde eğitim kabul edilsin ve tüm devletlerde anadilde eğitim kanunlaştırılsın. Özellikte Türkiye bu konuda önemli adımlar atmalıdır. Anadil günü tüm anadil sevenlere kutlu olsun" diye konuştu. 

'KÜRT KÜLTÜRÜ, DİLİ, SANATI, HEDEF ALINDI'

Raporu Kürt Araştırmaları Derneği Başkanı Sipan Haco okudu. Belediyelere atanan kayyumların ilk icraatının Kürtçe ve diğer dillerde olan tabelaları kaldırmak olduğunu söyleyen Haco, Kürtçe dilinde yayın yapan televizyon, gazete, dergi ve kanalların kapatıldığını hatırlattı. Haco, "Aralık 2016 yılında İstanbul Kürt Enstitüsü kapatıldı. Enstitü, Kürt tarihi, kültürü, sanatı, dili ve kimliği üzerine çalışmalar yürütüyordu, bu hedef alındı. Diyarbakır'da bulunan Ahmed Arif büstü parçalandı buna dair bir soruşturma dahi açılmadı. Yine kayyumun atıldığı Batman'da bulunan Yılmaz Güney Sineması kapatıldı." dedi.
 
Toplantı, kapatılan tüm kurumların, neden hedef alındıklarını, hangi tarihlerde kapatıldıklarını ve amaçlarının ne olduğuna ilişkin verilen bilgilerin okunmasıyla son buldu. (İstanbul/MA)